Scheiden en je bent zzp-er of hebt een eenmanszaak

Bij een eenmanszaak is privé en zakelijk niet gescheiden. Het bedrijf is privé-eigendom. Dit kan het soms wat lastiger maken om duidelijkheid te krijgen in de cijfers van de onderneming. Wat is bijvoorbeeld het daadwerkelijke inkomen geweest waarvan al die jaren samen geleefd is. Belangrijk is om samen de goede uitgangspunten vast te stellen waarmee moet worden gerekend.

• De onderneming als vermogen
  Een zelfstandige die gaat scheiden en in gemeenschap van goederen gehuwd is, moet de helft van de waarde van het bedrijf delen met zijn of haar partner. Dit kan anders zijn als u gehuwd bent op huwelijkse voorwaarden of als u gehuwd bent na 1 januari 2018 in beperkte gemeenschap. Vrijwel altijd wordt de eenmanszaak voortgezet door degene die dat eerder ook al deed. Degene die de onderneming krijgt toebedeeld, zal de helft van de waarde van de activa en passiva aan de andere echtgenoot moeten betalen.

• Waardebepaling bedrijf bij scheiding
  Het vaststellen van de waarde van de onderneming vraagt om een goede analyse van de jaarcijfers. Dit gebeurt door een accountant of iemand die gespecialiseerd is in het waarderen van ondernemingen. Het startpunt van de waardering ligt bij de jaarcijfers van de afgelopen 3 tot 5 jaren en de daarbij behorende IB-aangiftes over deze jaren. Er wordt gekeken naar de balans en de verlies- en winstrekening. Daarnaast houdt men rekening met eventuele toekomstige fiscale claims die op de balans staan.

• Pensioen in de eenmanszaak
  Een van die toekomstige fiscale claims in een eenmanszaak is de FOR of de fiscale oudedagsreserve. De FOR was bedoeld om fiscaal vriendelijk een pensioenpot op te bouwen, maar in de praktijk werd het vaak gebruikt als uitstel van belastingbetaling. Vanaf 1 januari 2023 is het fiscaal niet meer mogelijk om de FOR verder op te bouwen, maar wat tot 1 januari 2023 is opgebouwd kunt u nog wel terugvinden op de balans. U heeft dan beiden een soort van ‘nog te betalen belasting’ aan de belastingdienst. Met deze belastinglatentie wordt rekening gehouden bij het bepalen van de waarde van de onderneming.

• Alimentatie en de eenmanszaak
  Als u een eenmanszaak heeft, wordt het berekenen van de partner- en kinderalimentatie een stuk lastiger. U heeft namelijk geen vast inkomen zoals in loondienst, maar uw inkomen is elk jaar, of beter gezegd elke maand, weer anders. Men kijkt naar wat het inkomen was tijdens het huwelijk om de behoefte van uw kinderen en van u en van uw toekomstige ex-partner vast te stellen. De winst uit onderneming van de afgelopen 3 à 5 jaar wordt hier als uitgangspunt genomen. Maar misschien is er in het verleden wel meer geld uit de onderneming onttrokken dan verantwoord was. Mocht dit het geval zijn, dan zal ook hier rekening mee worden gehouden. Vervolgens kijkt men naar de draagkracht; wat kan ieder in de toekomst betalen. Er wordt gekeken naar het inkomen uit het verleden. Maar is dit redelijk? Belangrijk is om te kijken wat de toekomstplannen zijn; gaat er bijvoorbeeld meer/ minder gewerkt worden vanwege co-ouderschap. De continuïteit van de onderneming van u of uw partner mag niet in gevaar komen; het is vaak in ieders belang dat de onderneming wordt voortgezet.

• Eenmanszaak en de belastingdienst
  Als de verdeling een scheve verhouding geeft, dan kan de belastingdienst dit als een schenking zien en bent u schenkingsrecht verschuldigd. Dit komt gelukkig niet zo vaak voor. Waar wel sprake van kan zijn, is een nog toekomstige belastingbetaling; een belastinglatentie die soms jaren later nog kan worden opgelegd. Belangrijk is om rekening te houden met deze belastinglatentie en hierover afspraken te maken in het convenant, zodat hier achteraf geen discussies over kunnen ontstaan.

Schakel een financieel deskundige in
Bovenstaande complexiteit biedt ook mogelijkheden. Blijf in overleg, is ons advies. Als u beiden goed kunt aangeven wat u nu écht belangrijk vindt, kunnen wij meedenken in mogelijkheden om tot een gezamenlijk oplossing te komen. Oplossingen die niet alleen nu voldoen, maar ook toekomstbestendig zijn.