Fiscale aspecten bij opstellen echtscheidingsconvenant

Ik ga de uitdaging aan om in het kort informatie te geven over de fiscale aspecten bij het opstellen van een echtscheidingsconvenant. Want wat blijkt; in meer dan 1/3 van de gevallen wordt een foute belastingaangifte gedaan in het jaar van echtscheiding.

Door tijdens de echtscheidingsmediation al goed na te denken over de belastingaangifte en welke afspraken je hierbij samen wilt maken, kun je een basis leggen voor een juiste belastingaangifte.

Apart of samen aangifte doen

Belangrijke vraag is of je in het jaar van echtscheiding samen of ieder afzonderlijk de aangifte inkomstenbelasting doet. Stel dat je besloten hebt om samen de aangifte te doen, dan kun je opteren voor het hele jaar fiscaal partnerschap. Het voordeel hiervan is dat je bepaalde aftrek- en of bijtelposten op de meest gunstige manier kunt verdelen, waarmee je je voordeel kunt doen. Echter een belangrijke voorwaarde voor een gezamenlijke aangifte, is dat je nog ‘on speaking terms’ bent. In het convenant moet je vastleggen hoe je de eventuele teruggave of betaling gaat verdelen. Er zijn nog meer voordelen aan het opteren voor het hele jaar fiscaal partnerschap, maar dat gaat voor nu te ver.

Afspraak of feiten bepalend

Bij het invullen van de aangifte zijn niet alleen de gemaakte afspraken van belang, maar ook wat er feitelijk gebeurt. Bijvoorbeeld partneralimentatie is aftrekbaar bij de alimentatieplichtige en belast bij de alimentatiegerechtigde. Stel dat je € 300 per maand hebt afgesproken in het convenant, maar dat er maandelijks € 200 wordt betaald. Dan is € 300 niet bepalend voor de aangifte, maar € 200.

Woning nog gemeenschappelijk eigendom

Het wordt ingewikkelder als de echtscheiding is afgerond en de echtelijke woning nog onverdeeld is. Op het moment dat een van de partners vertrekt uit de woning met de intentie niet meer in de woning terug te keren, is zijn/haar deel van de hypotheekrente nog 2 jaar aftrekbaar. Voorwaarde is dat de vertrekkende partij feitelijk ook 50% van de hypotheekrente betaalt. De achterblijvende partner betaalt ook 50% van de hypotheekrente en trekt ook zijn/haar deel af voor de inkomstenbelasting. Vervolgens kun je dan afspreken dat de achterblijvende partner een reële huurvergoeding als woonvergoeding betaalt aan de andere partner, omdat deze de hele woning mag bewonen. In dit geval trekt ieder zijn of haar hypotheekrente af en heeft ieder ook 50% van de bijtelling in de vorm van het eigenwoningforfait (EWF).

Soms kan het zijn dat de vertrekkende partner geen of te weinig inkomen heeft om de helft van deze hypotheekrente te betalen. Als dit kan worden aangetoond, dan kan de achterblijvende partner de gehele hypotheekrente betalen en ook aftrekken; 50% onder het kopje ‘aftrekbare hypotheekrente’ en 50% onder het kopje ‘partneralimentatie’. Bij de vertrekkende partij is die laatste 50% dan wel belast.

En… leg deze afspraken rondom de eigenwoningrente en de alimentatie goed vast in het convenant, om onaangename verrassingen achteraf te voorkomen.

‘Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker’, aldus de belastingdienst. Mijn advies: laat u goed adviseren bij het opstellen van een ‘fiscaalproof’ echtscheidingsconvenant.