Pensioenafwikkeling bij scheiding vaak onderbelicht

‘Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding’ (hierna Wet VPS) bestaat sinds 1 mei 1995 en wordt dit jaar in de Kamer geëvalueerd. Maar wie is bekend met deze wetgeving? Uit onderzoek van Stichting Pensioenregister geeft 69% van de gescheiden vrouwen aan dat het onderwerp niet tijdens de scheiding is besproken. Pensioenafwikkeling bij scheiding wordt dus vaak onderbelicht. Onbegrijpelijk, want dit kan tot zeer vervelende situaties leiden met flinke pensioentekorten. Óf een gemiste kans door geen gebruik te maken van de wettelijke mogelijkheden.

Wat houdt de Wet VPS in?

De Wet VPS regelt dat bij scheiding de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen moet worden verdeeld over u en uw ex-partner. Deze wet geldt alleen voor gehuwden en geregistreerde partners, dus niet voor ongehuwd samenwonenden.

Hieronder in het kort enkele aandachts- cq knelpunten:

1. Melden van de scheiding bij de pensioenuitvoerder

Om een rechtstreeks recht op de uitbetaling te krijgen, moet de scheiding binnen 2 jaar gemeld worden bij de pensioenuitvoerder. Wordt dit niet gedaan, dan heeft de vereveningsgerechtigde partner nog steeds recht op zijn deel. Alleen zal de uitbetaling via de ex-partner moeten lopen. Geen gewenste situatie, dus op tijd melden!

2. Conversie

Tijdens de scheidingsafwikkeling kan er gekozen worden voor ‘pensioenconversie’. Dit betekent dat het te verevenen ouderdomspensioen én het bijzonder nabestaandenpensioen omgezet worden in een zelfstandig recht op ouderdomspensioen. Dit kan bijvoorbeeld interessant zijn bij partners met een groot leeftijdsverschil, zodat voor beiden het pensioen ingaat op ieders pensioengerechtigde leeftijd.

3. Pensioenverrekening

Wettelijk is het mogelijk om bijvoorbeeld het recht op ouderdomspensioen te verrekenen met vermogen. Een mooi planningsinstrument, maar in de praktijk wordt het weinig gebruikt. Het kan bijvoorbeeld ingezet worden als een van de partners graag met de kinderen in de woning wil blijven wonen, maar er onvoldoende vermogen is om dit te realiseren. Let hierbij wel op de fiscale aspecten, maar ook hier zijn oplossingen voor.

4. Pensioenverevening in andere verhouding dan 50/50

Het is dus mogelijk om het ouderdomspensioen in een andere verhouding te verevenen, bijvoorbeeld 70-30% bij zijn pensioen en 0-100% bij haar pensioen. En dat het onderaan de streep toch weer op 50/50 uitkomt. ‘Waarom zo moeilijk?’, hoor ik u afvragen. Om het tijdstip van uitkering beter aan te laten sluiten bij ieders pensioengerechtigde leeftijd.

5. Verruiming partnerbegrip

Zoals ik al aangaf is de Wet VPS niet van toepassing op samenwoners. Dit kan soms als heel oneerlijk ervaren worden. Zeker als de partners voor een lange periode hebben samengewoond en de ene partner carrière heeft kunnen maken en de andere partner de zorg voor de kinderen op zich genomen heeft. Ook al zouden samenwoners anders willen, de pensioenuitvoerder werkt hier meestal niet aan mee. Er wordt nu onderzocht wat de (financiële) consequenties zouden zijn om ook samenwoners (waarschijnlijk dan wel met samenlevingscontract) onder de Wet VPS te laten vallen.

Dit artikel is natuurlijk te kort om uitgebreid op alle ‘ins-and-outs’ in te gaan, maar wat ik u graag wil meegeven: ‘Mocht u te maken krijgen met een echtscheiding, laat u dan goed informeren over uw wettelijke rechten en de verschillende afwijkende mogelijkheden van pensioenverevening bij een echtscheiding‘. Er zijn veel situaties bedenkbaar waarbij beide partners gebaat zijn bij een creatieve oplossing waardoor de afwikkeling van de scheiding beter op ieders wensen inspeelt.